„Crnojevića štamparija, koja je počela u posljednjoj deceniji 15. vijeka, započela je jednu epohu srpskog štamparstva, koja je bila izuzetno značajna i u kulturnom i u duhovnom pogledu. I u tom smislu Oktoih, kao prva knjiga, prvi se pominje i nekako mu pripada prednost u svakom pogledu, mada i druge knjige koje su štampane u Crnojevića štampariji ne zaostaju po svojoj suštinskoj vrijednosti za Oktoihom prvoglasnikom. Odmah nakon njega, štampan je i Oktoih petoglasnih“, kazao je NJegovo visokopreosveštenstvo Arhiepiskop cetinjski Mitropolit crnogorsko-primorski g. Joanikije u emisiji TV Hram, koja je posvećena Oktoihu prvoglasniku – prvoj srpskoj štampanoj knjizi, autora Save Samardžića.

Prva srpska štamparija na Cetinju 4. januara 1494. godine štampala je prvu knjigu na srpskom jeziku na ćirilici – Oktoih prvoglasnik, Đurđa Crnojevića i štampara Makarija, jednu od najviše korišćenih bogoslužnih knjiga u Srpskoj pravoslavnoj crkvi.

Mitropolit crnogorsko-primorski g. Joanikije u razgovoru sa Savom Samardžićem, naglasio je značaj kulture koja nas, kako je ocijenio, ukorenjuje:

„Ne samo da nas vraća starim korijenima, nego nas prosto uvijek ukorenjuje, daje nam jednu sigurnost, jednu izvjesnost, jednu otvorenu perspektivu za našu budućnost. Onaj narod koji stvara kulturu, on će i da opstane i u smislu identiteta, ali u smislu zajednice, u smislu Crkve, države. Dakle, sve će očuvati onaj narod koji se bavi kulturom i duhovnošću. Ne živi čovjek samo o hljebu, nego o svakoj Riječi koja izlazi iz usta Božijih — toga su bili izuzetno svjesni naši preci, naročito u doba Nemanjića i poslije Nemanjića. Tu tradiciju duhovnosti očuvali su ponajviše naši manastiri, naši arhijereji, sveštenici, igumani, monaštvo, ali ponekad i istaknuti, značajni ljudi iz našeg naroda, kao što je bio Ivan Crnojević, kao što je bio Božidar Vuković, kao što su mnogi drugi bili u našem narodu.“

Dr Milena Martinović, arheograf i konzervator, istakla je da je prvenstveno značaj samog Oktoiha, odnosno Štamparije, to da je to bila prva štamparija na slovenskom jugu poslije Gutenbergove štamparije i štamparije kod Slovena Švajpolta Fiola, poljskog štampara, koji je štampao na ćirilici, čiji se i jedan primjerak nalazi u zbirci štampanih knjiga Cetinjskog manastira – Časlovac, štampan 1491. godine.

„Đurađ Crnojević, sin Ivana Crnojevića, sa svojim rukodjelnikom Makarijem, smatrao je da bi jedan takav poduhvat štamparija, da kažemo, u ta ljuta i priskrbna vremena, dobrodošao Crkvi radi veće produkcije bogoslužbenih knjiga. Odnosno, cilj je bio da se crkve napune knjigama i da taj proces mnogo brže ide od dotadašnjih, pa i kasnijih skriptorija u kojima su se prepisivale knjige bogoslužbene namjene.“

Više o istorijskim okolnostima u kojima je nastala prva državna štamparija na Cetinju na slovenskom jugu i o tome kako su Srbi na Cetinju odštampali prvu ćiriličnu knjigu na svijetu u 15. vijeku, u emisiji TV Hram:

https://youtu.be/XMi1YbTTh6U?si=67NRIBQKTZkLznp2

Mitropolija crnogorsko-primorska (MCP) saopštila je da je sinoć napadnuta porodična kuća i ugrožena bezbjednost najuže familije sveštenika Mijajla Backovića, paroha tivatskog.

„Bez obzira što zapaljeni automobil nije u vlasništvu sveštenika već mu je ustupljen od prijatelja na korišćenje poslednjih godina, ovaj metod napada sve podsjeća na prljavi trag kriminalnih bandi. Namjera zločinaca je narušavanje bezbjednosti sveštenika, njegove žene i djece, te je ovo duboko anti-crkveni čin, koji glasno osuđujemo i pozivamo nadležne službe države i lokalne vlasti da preduzmu sve kako bi se počinioci ovog gnusnog nedjela identifikovali i sankcionisali“, naveli su iz MCP, pa nastavili:

„S obzirom na količinu laži, podmetanja i klevete koje se serviraju prema Crkvi i njenom sveštenstvu, naročito intenziviranih ovih dana, ovako nešto se moglo i očekivati. Uvjereni smo da nadležni organi imaju moći da brzo rasvijetle ovaj zločinački čin, a na sve društvene činioce još jednom apelujemo da u ovim teškim danima punih iskušenja pokažemo potrebnu odgovornost i uradimo sve kako bi se mir i sigurnost vratili u naše domove“, zaključili su iz MCP

Ministar bez portfelja zadužen za koordinaciju aktivnosti i mera u oblasti odnosa Republike Srbije sa dijasporom, Đorđe Milićević, juče je u ambasadi Republike Srbije u Atini prisustvovao svečanosti povodom obeležavanja Srpske nove godine. Tom prilikom je sa našim sunarodnicima koji žive u Grčkoj podelio radost ovog praznika i poslao poruku jedinstva i zajedništva.

Ministar Milićević je izrazio zahvalnost njegovoj ekselenciji ambasadoru Nikoli Nedeljkoviću i zaposlenima u ambasadi na organizaciji ovog značajnog događaja, ističući da je Srbija odlučna u nameri da važne datume za srpski narod i državu obeležava kako u Srbiji, tako i sa sunarodnicima širom sveta. On je naglasio da ovakva okupljanja simbolizuju snagu jedinstva srpskog naroda.

“Važni datumi za Republiku Srbiju i srpski narod zaslužuju da budu obeleženi gde god naš narod živi. Srbija je uvek bila jaka onoliko koliko je jedinstvena, a ovaj događaj pokazuje našu opredeljenost da zajedno gradimo čvrste veze između matice i dijaspore,” istakao je ministar Milićević.

On je dodao da su ovakvi susreti prilika za bolje razumevanje potreba srpske zajednice u Grčkoj, kao i za jačanje saradnje između države Srbije i njenih građana u inostranstvu.

Ambasador Nikola Nedeljković podsetio je da je ovo još jedan u nizu događaja koje je ambasada organizovala za naše sunarodnike, uključujući okupljanje 350 mališana na početku školske godine. Nedeljković je istakao da je ambasada dom svih Srba u Grčkoj i da je njihova uloga od ključnog značaja za jačanje odnosa između Srbije i Grčke.

Svečanost je obeležena i simboličnim činom donošenja masline sa Hilandara i autohtone šljive Ranke iz Srbije, koje će biti zasađene u dvorištu ambasade, kao simbol trajnog povezivanja srpskog i grčkog naroda.

Ovaj događaj je još jednom potvrdio važnost okupljanja srpskog naroda, očuvanja tradicije i kulture, kao i snagu jedinstva koje je ključ za budućnost Srbije i njenih građana.